Hình ảnh ông Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh xuất hiện cùng lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng bàn việc triển khai một dự án tại Đà Lạt, chỉ một thời gian không lâu sau ngày ông được đặc xá, đã trở thành một trong những bức ảnh truyền đi nhiều cảm hứng mạnh mẽ trong cộng đồng doanh nghiệp tại Việt Nam những ngày vừa qua.

Từ chuyện của ông Dũng

Ông Đỗ Anh Dũng đã chấp hành án phạt tù trong vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Ông và gia đình cũng đã khắc phục hoàn toàn hậu quả vụ án, với số tiền gần 10.000 tỷ đồng, cho thấy tinh thần sẵn sàng bù đắp cho những tổn thất gây ra. Việc ông được đặc xá nhân dịp 30/4/2025 có thể xem là sự ghi nhận của Nhà nước đối với tinh thần đó. Sau khi được đặc xá, ông Dũng cũng không lẩn tránh dư luận, mà chọn cách xuất hiện chính danh, bắt tay vào việc khởi động lại hoạt động của doanh nghiệp.

Với các doanh nhân, sai phạm trong quá khứ có thể đến từ nhiều nguyên nhân: sự phức tạp của thị trường, những quy định pháp lý chưa rõ ràng trong quá trình chuyển đổi, và có khi là từ chính những quyết định sai lầm của cá nhân lãnh đạo doanh nghiệp.

Nhưng cuối cùng, sau khi người sai phạm đã chấp hành án, liệu còn con đường nào để doanh nhân sửa sai và tái hòa nhập, tiếp tục đóng góp cho xã hội hay không? 

Đó là câu hỏi mà trước đây không ít doanh nhân từng day dứt. Không ít người sau khi vướng vòng lao lý, gần như mất hết theo mọi nghĩa. Doanh nghiệp rơi vào trạng thái "tê liệt", tài sản bị phong tỏa, bộ máy tan rã, doanh nhân mất động lực hoặc sợ hãi khi nghĩ đến khả năng phục hồi.

Nhưng Nghị quyết 68 ra đời đã mang lại một tư duy hoàn toàn mới: xử lý nghiêm minh những sai phạm, nhưng không triệt tiêu cơ hội làm lại.

Chủ trương ưu tiên các biện pháp dân sự, kinh tế, hành chính trước khi cân nhắc xử lý hình sự, khuyến khích doanh nghiệp, doanh nhân chủ động khắc phục hậu quả, có thể xem là cách Nhà nước đặt niềm tin vào khả năng sửa sai, vào tinh thần cầu thị và trách nhiệm của doanh nhân.

Cánh cửa không đóng lại

Nghị quyết 68 đã tạo nên một khung tư duy rất khác biệt. Nếu như trước đây, nhiều vụ án kinh tế gần như “khép chặt cửa” cho khả năng tái hòa nhập của doanh nhân, thì nay, cơ chế xử lý mới khuyến khích việc đặt trọng tâm vào khắc phục hậu quả, không hình sự hóa quan hệ kinh tế khi có thể xử lý bằng biện pháp dân sự, hành chính

Nếu buộc phải xử lý hình sự, thì hành vi khắc phục hậu quả là căn cứ quan trọng để lượng hình và xử lý tiếp theo.

Điều đó có nghĩa là cánh cửa phục hồi không đóng lại đối với những doanh nhân biết nhìn lại sai lầm và thực tâm muốn sửa sai. Câu chuyện của ông Dũng có lẽ không chỉ mang tính cá nhân, mà là một thông điệp rất rõ cho toàn bộ khu vực kinh tế tư nhân - lực lượng đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và phát triển xã hội.

Trong một môi trường kinh doanh vẫn chưa bao giờ hết biến động, tư duy pháp lý cởi mở như vậy sẽ giúp giảm tâm lý sợ rủi ro pháp lý cực đoan, khuyến khích các doanh nhân khơi dậy động lực tái tạo giá trị, để các tài sản, nguồn lực xã hội không bị triệt tiêu một cách lãng phí sau các vụ án kinh tế. Điều quan trọng nhất là giúp họ vẫn giữ được tinh thần doanh nhân, khuyến khích sửa sai có trách nhiệm, thay vì chấp nhận “bỏ cuộc chơi”.

Với không ít doanh nhân, chuyện của ông Dũng là một lời nhắc nhở giàu cảm hứng: bạn có thể mắc sai lầm, thậm chí có thể trả giá rất đắt cho sai lầm. Nhưng nếu bạn nhận trách nhiệm, sẵn sàng khắc phục hậu quả và muốn đóng góp trở lại, xã hội, pháp luật và chính sách nhân văn vẫn mở cho bạn cánh cửa để làm lại cuộc đời.

Thủ tướng: Doanh nghiệp được chủ động khắc phục sai phạm, hạn chế xử lý hình sự